Od lat w popkulturze utrzymuje się przekonanie, że psy widzą świat wyłącznie w czerni i bieli. W wielu filmach, książkach i opowieściach na ten temat pojawiają się obrazy, które zdają się wzmacniać tę teorię. Ale czy rzeczywiście jest to prawda? Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy przyjrzeć się bliżej, jak funkcjonuje psie oko, czym różni się od ludzkiego oraz jakie badania naukowe przeprowadzono na ten temat.
Psie oko, podobnie jak ludzkie, posiada siatkówkę, która jest odpowiedzialna za odbieranie światła i przekształcanie go w sygnały, które docierają do mózgu. W siatkówce znajdują się dwa typy komórek fotoreceptorowych: czopki, które odpowiadają za widzenie barw, oraz pręciki, które umożliwiają widzenie w warunkach słabego oświetlenia. Kluczowa różnica między ludzkim a psim okiem polega na liczbie i rodzaju czopków. Ludzie mają trzy rodzaje czopków, które pozwalają widzieć szeroką gamę kolorów — odpowiadają one na światło czerwone, zielone i niebieskie. Psy natomiast mają tylko dwa rodzaje czopków, co sprawia, że widzą świat w ograniczonej palecie barw.
Psy nie są jednak ślepe na kolory. Ich postrzeganie barw można porównać do widzenia osób z daltonizmem. Oznacza to, że psy najlepiej rozróżniają odcienie niebieskiego i żółtego, natomiast mają problem z odróżnieniem czerwieni od zieleni. Dla psa czerwony przedmiot może wyglądać bardziej jak szarawy lub brązowawy, a zielona trawa będzie miała mniej intensywny odcień. Jednak kontrast między niektórymi kolorami, zwłaszcza w zakresie żółci i niebieskiego, będzie dla nich wyraźniejszy niż dla nas.
Warto zwrócić uwagę, że ograniczenie widzenia kolorów u psów wcale nie oznacza, że ich wzrok jest gorszy. Psy mają inne zdolności, które rekompensują tę różnicę w postrzeganiu barw. Przykładem jest ich zdolność widzenia w słabym oświetleniu. Pręciki, odpowiedzialne za percepcję światła w ciemniejszych warunkach, są u psów o wiele liczniejsze niż u ludzi. Dzięki temu psy mogą lepiej widzieć w zmierzchu, świcie, a nawet w nocy, gdy dla nas większość szczegółów staje się nieczytelna. Dodatkowo, psy mają w oku specjalną warstwę zwaną tapetum lucidum, która odbija światło wpadające do oka, co jeszcze bardziej poprawia ich zdolność widzenia w ciemności.
Nie tylko ich adaptacja do niskiego oświetlenia jest imponująca. Psy posiadają także szersze pole widzenia niż ludzie. Oczy psa są umieszczone po bokach głowy, co pozwala im widzieć pod kątem około 240 stopni, podczas gdy ludzkie pole widzenia wynosi zaledwie około 180 stopni. Oznacza to, że psy mogą szybciej dostrzegać obiekty zbliżające się z różnych stron, co ewolucyjnie miało kluczowe znaczenie dla przetrwania drapieżników. Zmysł wzroku u psów, choć różni się od naszego, jest doskonale przystosowany do ich potrzeb.
W praktyce, ograniczenie widzenia kolorów u psów ma wpływ na wiele aspektów ich życia. Na przykład w szkoleniu psów niektóre kolory zabawek czy przedmiotów mogą być mniej skuteczne w przyciąganiu uwagi psa, jeśli są zbyt podobne do odcieni, które pies postrzega jako neutralne. Z tego powodu szkoleniowcy często wybierają żółte lub niebieskie przedmioty, które są bardziej widoczne dla psów. To również może wyjaśniać, dlaczego niektóre psy mogą ignorować czerwone piłeczki na trawie – dla nich czerwień i zieleń mogą wyglądać niemal identycznie.
Co ciekawe, psy w dużej mierze polegają nie tylko na wzroku, ale także na węchu i słuchu. Ich wyostrzone zmysły pozwalają im doskonale orientować się w otoczeniu nawet wtedy, gdy wzrok nie dostarcza pełnych informacji. Węch psa jest tysiące razy bardziej czuły niż ludzki, a ich zdolność do lokalizowania dźwięków jest również znacznie lepsza. Właśnie dlatego wzrok, choć ważny, nie jest dla psa najważniejszym zmysłem. Jednak zrozumienie, jak widzą psy, może pomóc nam lepiej zrozumieć ich zachowania i potrzeby.